1 Dönüm Araziye Kaç Güneş Enerjisi Maliyeti? Enerjinin İktidarı ve Toplumun Gücü
Bir siyaset bilimci olarak, güneş enerjisi yatırımlarının sadece teknik veya ekonomik bir konu olmadığını, aynı zamanda iktidarın yeniden dağılımı ile yakından ilişkili bir mesele olduğunu düşünüyorum. Çünkü enerji, modern toplumların damarlarında dolaşan güçtür. Güneşi elektriğe çeviren her panel, aslında güç ilişkilerini dönüştüren bir politik eylemdir. Peki, 1 dönüm araziye kurulacak bir güneş enerjisi sistemi yalnızca bir yatırım mı, yoksa toplumsal düzeni yeniden inşa eden bir ideolojik hamle midir?
Enerji Üretimi: İktidarın Yeni Biçimi
Enerji üretimi, tarih boyunca iktidarın merkezinde olmuştur. Devletler kömürle sanayileşti, petrol ile küreselleşti, şimdi ise güneş enerjisi ile yeniden şekilleniyor. Ancak bu dönüşüm, yalnızca doğayla barışın değil, aynı zamanda iktidarın el değiştirmesinin de hikâyesidir. Bir dönüm araziye kurulacak ortalama güneş paneli sistemi yaklaşık 150 kW kapasite sunabilir. 2025 itibarıyla bunun maliyeti yaklaşık 2 ila 2,5 milyon TL arasındadır. Ancak asıl soru şudur: Bu yatırım bireysel özgürlük mü getirir, yoksa yeni bir bağımlılık biçimi mi yaratır?
Kurumlar, Devlet ve Vatandaşlık: Enerjide Egemenlik Meselesi
Enerji politikaları, bir ülkenin vatandaşlık tanımını da biçimlendirir. Güneş panelleri kuran birey, artık sadece tüketici değil, aynı zamanda üreticidir — yani “prosumers” çağının bir yurttaşıdır. Bu durum, klasik iktidar anlayışını sarsar. Devletin enerji üzerindeki kontrolü azaldıkça, yerel topluluklar kendi kaderini belirleme gücüne kavuşur. Ancak bu süreçte kurumlar da boş durmaz: Yeni lisanslama sistemleri, teşvik mekanizmaları ve vergi politikaları ile bu gücü düzenlemeye, hatta yönlendirmeye çalışır. Vatandaşlık burada yeniden tanımlanır — artık vatandaş, sadece oy veren değil, güneşten enerji üreten, topluma katkı sağlayan bir aktördür.
Erkeklerin Güç Odaklı, Kadınların Katılım Odaklı Bakışı
Siyaset biliminin cinsiyet boyutunu görmezden gelmek, toplumsal enerjinin yarısını yok saymaktır. Erkeklerin stratejik ve iktidar merkezli yaklaşımları, enerji yatırımlarını genellikle “güç kazanma” aracı olarak görür. Kimin daha çok panel kurduğu, kimin daha fazla elektrik sattığı, kimin teşvikten daha fazla pay aldığı soruları bu bakış açısının ürünüdür.
Kadınların demokratik katılım ve toplumsal etkileşim odaklı bakışı ise güneş enerjisini sadece ekonomik değil, aynı zamanda ekolojik bir dayanışma alanı olarak değerlendirir. Kadın kooperatiflerinin güneş enerjisine yönelmesi, çevreci ve eşitlikçi bir siyasetin habercisidir.
Güneş Paneli Kurmak: İdeolojik Bir Eylem mi?
Bir dönüm arazideki panellerin maliyetini TL cinsinden hesaplamak kolaydır; ancak ideolojik maliyetini hesaplamak imkânsızdır. Çünkü her panel, kapitalist üretim ilişkilerinin dışına çıkmak isteyen bir direniş sembolü olabilir. Aynı zamanda “yeşil kapitalizm”in yeni bir aracına da dönüşebilir.
Bu noktada şu soruyu sormak gerekir: Güneş enerjisine yatırım yapmak, gerçekten özgürleşme mi, yoksa yeni bir piyasa düzenine teslimiyet mi?
Toplumsal Düzen ve Enerji Adaleti
Enerjiye erişim, toplumsal adaletin de ölçüsüdür. Kırsal bölgelerde yaşayanlar için 1 dönüm araziye kurulan güneş enerjisi sistemi, ekonomik kalkınmanın ötesinde, toplumsal eşitlik arayışının bir aracı olabilir.
Ancak bu süreçte devlet desteği, bankaların faiz politikaları ve enerji şirketlerinin lobileri devreye girer. İşte tam burada siyaset bilimi devreye girer: Enerjinin kimde olduğu, kimin ürettiği, kimin denetlediği — tüm bunlar birer iktidar sorusudur.
Sonuç: Güneşin Işığı Kimde Parlıyor?
Enerji yatırımı yaparken sorulması gereken esas soru maliyet değil, gücün kimde toplandığıdır.
Güneş, herkese eşit ışık verir ama enerji piyasası herkese eşit fırsat vermez.
Bu yüzden belki de asıl mesele şu provokatif soruda gizlidir: Güneşi kim kontrol ediyor? Devlet mi, sermaye mi, yoksa artık birey mi?
—
Etiketler: #siyaset #enerjipolitikası #kadınveerkekbakışı #vatandaşlık #güneşenerjisi